زندان مرکزی هرات؛ منتقدان طالبان جای‌گزین قاتلان می‌شوند
پنج ماه از کشته شدن داکتر امرالدین نوری در ولایت هرات می‌گذرد؛ داکتری که از سوی افراد زیر سن طالبان در یک ایست بازرسی در شهر هرات مورد شلیک گلوله قرار گرفت. امرالدین نوری تازه عروسی کرده بود. وی زمانی که در چوک سینمای هرات متوجه ایست بازرسی نمی‌شود، مورد اصابت گلوله طالبان قرار می‌گیرد و جان می‌دهد. پس از آن رویداد طالبان عضو زیر سن خود که این قتل را انجام داده بود، بعد از محکمه به زندان مرکزی هرات فرستادند، اما حالا با گذشت حدود پنج ماه او در روزهای عید به آغوش خانواده خود برگشته و از زندان آزاد شده است. این اقدام طالبان در حالی صورت می‌گیرد که چند روز پیش در محکمه‌ای که از سوی طالبان در هرات راه‌اندازی شده بود، یک خبرنگار و دو فعال مدنی به اتهام انتقاد از طالبان در فیس‌بوک، برای هر کدام یک تا دو سال حبس بریده است. این اقدام طالبان واکنش‌های تند کاربران شبکه‌های اجتماعی را به همراه داشته است.
خالد قادری، خبرنگار و فعال رسانه‌ای در هرات، حدود یک ماه پیش از سوی طالبان بازداشت شد. محکمه طالبان در هرات پس از یک ماه فیصله کرد که قادری به دلیل نوشتن کامنتی علیه طالبان در فیس‌بوک، باید یک سال را در زندان سپری کند. از سوی دیگر، دو فعال مدنی نیز در این ولایت به اتهام نوشتن دیدگاه‌های شخصی‌شان در فیس‌بوک به یک تا دو سال حبس محکوم شده‌اند.
منابع به روزنامه ۸صبح می‌گویند که یکی از این فعالان مدنی، فیاض غوری است. به گفته این منابع، فیاض غوری یکی از هواداران عطا‌محمد نور است و از طالبان در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه فیس‌بوک انتقاد کرده است. فیاض غوری به تاریخ ۱۲ دلو سال گذشته از نزدیکی مقام ولایت هرات بازداشت شد.
یکی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی در واکنش به این اقدام طالبان در فیس‌بوک نوشته است: «در کشوری زنده‌گی می‌کنیم که جرم نوشتن پست انتقادی در شبکه‌های اجتماعی سنگین‌تر از ریختن خون جوانان تحصیل‌کرده است.» دیگری نوشته است: «طالبان با مردم عقده‌ای برخورد می‌کنند، منطق ندارند و نمی‌توانند انتقاد را تحمل کنند. قاتلان را در پنج ماه آزاد و منتقدان را ۲۴ ماه زندانی می‌کنند.»
در زندان مرکزی هرات چه می‌گذرد؟
دروازه زندان مرکزی هرات پس از حضور طالبان در این ولایت به روی تمامی زندانیان باز شد. بیش از چهار هزار زندانی از این زندان آزاد شدند. حالا اما پس از گذشت حدود هشت ماه از تسلط مجدد طالبان، سلول‌های زندان هرات پر شده است. این زندان که گنجایش ۱۵ هزار زندانی را دارد، اکنون هزاران تن به اتهام‌های مختلف و جزیی را در خود به بند کشیده است.
بیش از چهار ماه می‌شود که برخی از افراد بدون فیصله محکمه در زندان به سر می‌برند و در انتظار فیصله نهایی محکمه طالبان هستند. یک منبع که به‌تازه‌گی از زندان طالبان در هرات رها شده است، بدون ذکر نام، به روزنامه ۸صبح گفت که طالبان تعداد زیادی از افراد را به شمول کودکان به کوچک‌ترین اتهام به زندان مرکزی هرات انتقال داده‌اند. این منبع افزود: «در سلول‌های زندان جایی برای نشست و برخاست نیست. همه در بدترین شرایط به سر می‌برند. نه نان درست برای خوردن و نه جای درست برای خوابیدن وجود دارد.»
به گفته این منبع، طالبان مانند حکومت قبلی توانایی نان دادن به زندانیان را ندارند. به قول منبع، طالبان از زندانیان خواسته‌اند که از خانواده‌های خود تقاضای نان کنند. در همین حال تنها یکی از شرکت‌های تجارتی خصوصی در ولایت هرات برای زندانیان غذا توزیع می‌کند که به هیچ وجه کافی نیست. این منبع یادآور شد: «تعداد زندانیان بسیار زیاد است. وقتی غذا توزیع می‌شود، اکثر وقت به همه نمی‌رسد. طالبان تاکید می‌کنند که هر دو نفر از یک قاب غذا استفاده کنند. همه‌روزه به جای این‌که از تعداد زندانیان کاسته شود، متاسفانه بیشتر می‌شود.»
رفتار طالبان با زندانیان
براساس گفته‌های منابع به روزنامه ۸صبح، طالبان در زندان مرکزی هرات با زندانیان رفتار مناسبی ندارند. اکثر اوقات زندانیان هرات از سوی طالبان مورد توهین، تحقیر، لت‌وکوب و حتا با استفاده کردن الفاظ رکیک شکنجه روحی می‌شوند. هم اکنون زندانیان در این ولایت در بدترین حالت ممکن به سر می‌برند.
۸صبح به یک سند دست یافته است که نشان می‌دهد رییس محکمه طالبان برای ولایت هرات طی مکتوبی از زندان‌بان‌های زندان مرکزی هرات خواسته است تا فردی که به اتهام دعوای حقوقی یک موتر بازداشت شده است را در یک اتاق حبس کنند و از سوراخی برای او نان و آب بدهند. در این مکتوب هم‌چنان آمده است: «همراهش کسی نباشد و از یک سوراخ آب و نان برایش برسانید و اجازه ملاقات هیچ‌کسی را برایش ندهید.»
در نظام جمهوریت در بخشی از زندان هرات تعمیری برای یادگیری شغل از جمله نجاری، برق‌کشی، فلزکاری، خیاطی و دیگر حرفه‌ها برای زندانیان وجود داشت، اما حالا خبری از این حرفه‌ها نیست. طالبان برای زندانیان تبلیغات دینی می‌کنند. در همین حال گفته می‌شود که طالبان از برخی زندانیان سوالات دینی می‌پرسند و در صورت عدم دریافت پاسخ مورد نظر، آن‌ها را لت‌وکوب می‌کنند.